Internet ve e-posta icadından bu yana insanların iş streslerinin ikiye katlandığına inanıyorum. Teknolojinin insan hayatını kolaylaştırdığı söylenmesine rağmen bana kalırsa artık dozajı o kadar arttı ki insanın doğasının çok üzerinde bir baskıya neden oluyor. O yüzden de hepimiz teknoloji yorgunu haline geldik. Çünkü dinlenemiyoruz. Ne elimiz, ne zihminiz, ne gözümüz ne de ruhumuz dinleniyor artık. Sürekli bir manyetik alan etkisi altındayız.
E-posta faktöründen bu yana ofis hayatında insanların iş yükleri de farketmeden fazlasıyla arttı çünkü artık rutin operasyonel görevlere ek olarak yapılan e-posta yazışmaları insanın bazen çok fazla zamanını alabiliyor ve soluk aldırmıyor. Ne yazık ki e-postalardan kaçacak yerimiz de yok. Mekan ve zaman tanımaksızın önümüze gelen evraklar gibi yığılı veriyorlar.
Ben Karpal Tünel Sendromu ile ilk defa 2014 yılında tanıştım. O zamanlar oldukça büyük bir akademik kurumda yoğun bilgisayar kullanımı gerektiren oldukça stresli bir çalışma hayatım vardı. Yüzlerce uluslararası firma ve akademi ile etkileşim halinde çalışmak bilgisayar başında bana soluk aldırmıyordu. O an çok dikkat etmemiştim ama şimdi görüyorum ki aslında ofis ergonomisinde de de sorunlar varmış.
Birgün yine bilgisayar başında yoğun bir günümde çalışırken işaret parmağımda his kaybı ve istemsiz olarak titreme başladı. Bilgisayar tuşlarına dahi basmakta zorlanıyordum. Derken devamında elimde de güç kaybı başladı. O sıralarda aile doktoru beni uzmana yönlendirdi ve elektromiyografik de dahil gerekli incelemeler yapıldı ancak nedense tam teşhis konulamadı. Düzenli olarak bileklik kullanmam ve elimi zorlamamam gerektiği söylendi ve fizik tedavi önerildi.
Aradan geçen yıllar içerisinde Hashimoto’nun diğer semptomları ile o kadar meşguldüm ki elimle yakından ilgilenecek fırsatım olmadı malesef. Bir şekilde çok zorlamadan elimi idare ediyordum. Ancak yılın (2018) son günlerinde sağ elim artık idare edilemez sinyaller vermeye başladı. Kendini öylesine bir hatırlattı ki sanki bana `ben önemliyim, değerimi anla` der gibi. İnsan organlarının kıymetini maalesef ancak onlara birşey olduğunda hatırlıyor.
Farkettim ki elim ve kolum benim herşeyim. Ben sağ elimi kullanmadan ne yazı yazabiliyorum, ne birşey kesebiliyor ne birşey tutabiliyorum. Yani her şeyi onunla yapıyorum. Ve artık bunca ihmal sonunda artık elimdeki sorun sürekli içeriden sızlayan bir ağrı şeklinde koluma da yansıdı. O kadar canım yanıyor ki şu satırları dahi klavye tuşlarına zor basarak yazıyorum. Moralim de son derece bozuk haliyle.
O halde dedim ‘Elif artık şu işi adamakıllı araştırma vakti geldi artık’
Karpal Tünel Sendromu Nedir ?
Fotograf https://medium.com/@LattimorePT/what-is-carpal-tunnel-152cd27a3802
El bileğinde yer alan bir tünelden geçen `median siniri’nin el bileğinde sıkışması sonucu ortaya çıkan bir problemdir. Baş parmak, işaret parmağı ve orta parmakta da güç kaybı, uyuşma, karıncalanma ve yanma gibi şikayetlere neden olan olmaktadır. Genelde sık kullanılan elde meydana gelmekle birlikte her iki elde de görülebilmektedir.
Karpal tünele sayfamda yer vermemin bir diğer nedeni de tiroid hastaları arasında sık görülen bir durum olması. Karpal Tunel; Hashimoto, hipotiroit, diyabet, romatizma hastalarında sık görülen ve tedavi edilmediği durumda el fonksiyon kaybına dahi neden olabilecek ve zamanla ilerleyen bir sorundur (1,2,4,7)
Hastalığın ileri evrelerinde elde ve parmaklarda güç kaybı artmakta; avuç içinde ağrı, uyuşma, kola ve omuza yayılan ağrılar meydana gelmektedir. O nedenle sorunun erken teşhis edilerek önlem alınması oldukça önemli.
El ve bilekte baskıya neden olan belirli hareketlerin sık tekrarı, belirli mesleklerde ve işyerindeki mekanik, ergonomik sorunlar da KTS gelişmesinde etkili olmaktadır (4). Hamilelikte ve hipotiroit hastalığında kilo alma sonucu oluşan vücudun su tutması gibi etkenlere bağlı olarak görülebilmektedir. Kadınlarda bilekte yer alan kanalın daha dar olması nedeniyle görülme sıklığı daha fazladır
Periferik Nöropati
Bu aşamada daha genel bir durum olan Periferik Nöropati’den bahsetmek daha doğru olacak.
PN beyinden merkezi sinir sistemine ve oradan tüm vücuda dağılan periferik sinir sisteminde meydana gelen hasardır. Hipotiroit hastalarında metabolizma yavaşlığı ve hormonal etkenlere bağlı olarak vücut dokularının su tutması periferik sinirlerde baskıya neden olmaktadır (6). PN en çok el ve ayaklarda görülüyor. Ele giden sinirler bilekte yer alan tünel şeklindeki yumuşak dokudan geçtiği için buraya uygulanan baskı KT sorununa neden olmaktadır.
PN belirtileri sinirin hasar gördüğü alanda ağrı, yanma hissi, karıncalanma, uyuşma ve hissizlik şeklindedir ve kas kontrol kaybı veya zayıflığına da neden olabilmektedir (6). PN nedenlerinden bazıları; travmatik kazalar, ameliyat hataları, tekrar eden doku üzerindeki fiziksel stres, metabolik ve endokrin sorunları, karaciğer problemleri, dokulara yönelik otoimmun ataklar ve enflamasyon, tümör baskısı, bakteri ve enfeksiyonlar (orn.EBV, Herpes, Lyme vb), toksinler ve nadiren de olsa genetik faktörler şeklindedir (8).
Karpal Tünel Nasıl Teşhis Edilir ?
- Hastanın tıbbi hikayesi ve el, ayak, omuz ve boyun bölgelerinde fiziksel değerlendirme. Bileklerde sıcaklık, hassasiyet, şişlik, renk değişikliğine bakılması.
- Rutin lab testleri, X-rays ve arthritis, diyabet vb. gibi sinirlere baskıya neden olabilecek hastalıkların değerlendirilmesi,
- Tinel test – Bilekteki median sinire yumusak dokunuslarla vurarak (tap) yapılır. Eğer etkilenen parmakta karıncalanma olurs aa test pozitiftir. Bir diğer test ise Bilek esnetme testi (Phalen’s maneuver).
- Bölgedeki sinir ve kaslardaki elektrik sinyal ve aktivitesini ölçen EMG-elektro test (Electromyography)
- Ultrason görüntüleme ve MRI ile bilekteki sorunun değerlendirilmesi (9).
Karpal Tünel Tedavisi;
- Şişlik durumunda soğuk press uygulanabilir,
- Öncelikle el ve bileği zorlayan, baskıya neden olan ve uzun süreli tekrarlayan hareketlerden uzak durmak. Eli dinlendirmek ve bileği rahatlatıcı hareketler yapmak,
- Bilek sabitleyici, koruyucu splint kullanma (hafif ve orta dereceli durumlarda etkili)
- Bilekteki baskıyı kaldıracak steroid enjekte edilmesi (Corticosteroids),
- Yoga, akupunktur ve kayropraktik gibi alternatif terapiler,
- Son aşamada ise cerrahi müdahale ile sinire baskı yapan bant kesilmektedir.
Karpal Tunel Tedavisinde Fonksiyonel Oneriler,
- Takviyeler; B kompleks – B6 ve B12 sinir dokularını destekliyor. Magnesium kan damarlarını ve kas dokularını rahatlatıyor. Bromelain gibi doğan antienflamatuar takviyeler. Bromelain ananas göbeğinden yapılan bir tür antienflamatuar bir enzim. Zerdecal ve Zencefil de etkili.
- Antienflamatuar beslenme.
- Uçucu yağlar ile topikal tedavi. Wintergreen analgesic rahatlatıcı ve ağrı giderici etkisi var. Cypress kan akışını artırıyor.
KARPAL TÜNEL EGZERSIZLER
Wrist CARS https://youtu.be/DuolRCJ3wWs
Controlled Articular Rotations (CARS) https://youtu.be/CLWFwun1BfQ
Hand and Wrist Exercise https://youtu.be/WEKGMPxfxtk
Wrist Stretches https://movementformodernlife.com/yoga-class-307-wrist-stretches
Pranic Bath Strech https://youtu.be/FjzXfQW-UAw
Dr Axe Carpal Tunnel https://www.youtube.com/watch?v=LTKyioqoZVM
Karpal Tunel Sendromu (KTS)
Meğer benim gibi aynı dertten muzdarip ne çok Hashi kardeşim varmış..!! Konuya sayfamda yer vermemin bir nedeni de bu oldu. Yani KTS’ın tiroid hastaları arasında sık görülen bir problem olması. KTS; Hashimoto, hipotiroit, diyabet, romatizma hastaları arasında yaygın ve tedavi edilmediği durumda el fonksiyon kaybına neden olabilecek ilerleyen bir problem.
El bileğinde yer alan bir tünelden geçen `median siniri’nin el bileğinde sıkışması sonucu ortaya çıkıyor. Baş parmak, işaret parmağı ve orta parmakta da güç kaybı, uyuşma, karıncalanma ve yanma gibi şikayetlere neden oluyor. Dikkat edilmezse hastalığın ileri evrelerinde el ve parmaklarda güç kaybı artıyor; avuç içinde ağrı, uyuşma, kola ve omuza yayılan ağrı meydana geliyor.
Hipotiroit hastalarında metabolizma yavaşlığı ve hormonal etkenlere bağlı olarak vücut dokularının su tutması periferik sinirlerde baskıya neden oluyor. Beyinden merkezi sinir sistemine ve oradan tüm vücuda dağılan periferik sinir sisteminde meydana gelen hasarlara ‘periferik nöropati (PN) deniyor. En çok el ve ayaklarda görülüyor. Sinirin hasar gördüğü bölgede ağrı, yanma, karıncalanma, uyuşma ve hissizlik görülüyor. Aslında bu bilgi benim hamilelik sonrasında sol ayak tabanımda başlayan ve hala devam eden his kaybını da açıklıyor diye düşünüyorum.
Ele giden sinirler bilekte yer alan tünel şeklindeki yumuşak dokudan geçtiği için buraya uygulanan baskı KTS’da neden oluyor. Benim KTS sorunum 2014’de yoğun şekilde bilgisayar kullandığım kurumsal hayatta başlamıştı. El ve bilekte baskıya neden olan belirli hareketlerin sık tekrarı, belirli mesleklerde ve işyerindeki mekanik, ergonomik sorunlar KTS gelişmesinde etkili oluyor.
Karpal Tünel Nasıl Teşhis Ediliyor ?
- Öncelikle hastanın tıbbi hikayesi ve el, ayak, omuz ve boyun bölgelerinde fiziksel değerlendirme yapılıyor. Bileklerde sıcaklık, hassasiyet, şişlik, renk değişikliğine bakılıyor.
- Rutin lab testleri, X-rays ve arthritis, diyabet vb. gibi sinirlere baskıya neden olabilecek hastalıkların değerlendiriliyor,
- Tinel test – Bilekteki median sinire yumusak dokunuslarla vurarak (tap) yapılıyor. Eğer etkilenen parmakta karıncalanma olursa test pozitiftir. Bir diğer test de bilek esnetme testi (Phalen’s maneuver).
- Bölgedeki sinir ve kaslardaki elektrik sinyal ve aktivitesini ölçen EMG-elektro test (Electromyography)
- Ultrason görüntüleme ve MRI ile bilekteki sorunun değerlendirilmesi.
Karpal Tünel Tedavisi;
- Öncelikle el ve bileği zorlayan, baskıya neden olan ve uzun süreli tekrarlayan hareketlerden uzak durmak gerekiyor.
- Eli dinlendirmek ve bileği rahatlatıcı fizik tedavi hareketleri,
- Şişlik durumunda soğuk press uygulaması,
- Bilek sabitleyici, koruyucu splint kullanma. Özellikle gece yatarken splint kullanılması uyurken bileğin bükülüp sinirde baskı yapmasını engelliyor.
- İleri durumlarda bilekteki baskıyı kaldıracak steroid enjekte edilmesi,
- Yoga, akupunktur ve kayropraktik gibi alternatif terapiler,
- İleri durumlarda cerrahi müdahale ile sinire baskı yapan bandın kesilmesi.
- KTS tedavisi için Dr. Axe’in bazı önerileri ise şöyle; sinir dokularını desteklediği için B6 ve B12. Kan damarlarını ve kas dokularını rahatlattığı için ‘Magnezyum’ desteği. Ek olarak ananastan elde edilen bir tür antienflamatuar enzim olan ‘Bromelain’ gibi takviyeler. Yanı sıra antienflamatuar beslenme, zerdeçal ve zencefil öneriyor. Dr Axe topikal olarak analgesic rahatlatıcı ve ağrı giderici etkisi olan ‘Wintergreen’ ve kan akışını artıran. ‘Cypress’ uçucu yağı önerisinde bulunuyor. Ben henüz denemedim. Simdilik ağrı durumunda nane/peppermint uçucu yağı kullanmak bana iyi geliyor ama bahsi geçen yağları da deneyecegim.
KARPAL TÜNEL İÇİN ETKİLİ EGZERSIZLER
Bende de çok etkili olduğunu gözlemlediğim egzersizlerden biri olan Controlled Articular Rotations (CARS)’ı incelemenizi öneririm. Wrist CARS https://youtu.be/DuolRCJ3wWs hareketleri oldukça etkili. Bir diğer etkili egzersiz ise bilek esnetme hareketleri.
Pranic Bath Stretch https://youtu.be/FjzXfQW-UAw
KAYNAKLAR
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peripheral-neuropathy/expert-answers/hypothyroidism/faq-20058489
- https://www.thyromate.com/blog/hypothyroidism-and-carpal-tunnel-syndrome-how-are-these-related
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4800566/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10913216
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18044201
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peripheral-neuropathy/expert-answers/hypothyroidism/faq-20058489
- https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/carpal-tunnel-syndrome/
- https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Peripheral-Neuropathy-Fact-Sheet
- https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Carpal-Tunnel-Syndrome-Fact-Sheet#3049_6
Bir cevap yazın